ERİME HAKKINDA BİLGİ

Erime, Alm. Auflösung , Fr. Dissolution , İng. Melting. Katı maddenin sıvı hâle geçmesi. Bir katı cismin sıcaklığı artırıldığı vakit moleküller arasındaki birbirini çekme kuvveti yavaş yavaş azalır ve belirli bir sıcaklık derecesinden sonra termik (ısı ile ilgili) hareket çekme kuvvetini yener. Katıda bir hal değişikliği başlar. Bu hal değişmesi maddenin kristal (billur) veya amorf oluşuna bağlı olarak değişik şekillerde olur. Amorf bir cisimde erime belli bir sıcaklıkta olmaz. Yâni erimenin başladığı ve bittiği sıcaklık derecesi arasında bir fark vardır. Onun içindir ki, amorf bir maddenin erime noktasından bahsedilemez. Amorf maddenin sıcaklığı yükseldikçe, giderek yumuşar ve belirsiz bir sıcaklıkta sıvı hale geçer. Meselâ cam ve plastikler amorf maddelerdir. Bunların erime noktası yoktur.

Kristal ve saf olan bir madde ise, belirli bir sıcaklıkta katı halden tamâmen sıvı hâle geçer. Bu sıcaklığa o maddenin erime noktası denir. Bütün kristal yapıya sâhip saf maddelerin erime noktasında, yâni katı halden sıvı hale geçene kadar, sıcaklığı sabit kalır. Ancak tamâmen sıvı hale geçtikten sonra sıcaklığı yükselir. Saf kristal cisimlerin erime noktası ile donma noktası arasında sıcaklık farkı yoktur. Meselâ saf su, 0°C de donar. Fakat saf olmayan maddelerin, yâni karışımların donma ve erime noktaları farklıdır.

Bâzı hallerde erimiş madde, donma noktasına kadar soğuduğu halde donmaz. İşte bu duruma aşırı soğuma ve donmada gecikme denir. Bu haldeki sıvıya kendi cinsinden küçük bir katı billur atılırsa sıvı maddenin birden donduğu görülür. Buna aşı billuru (kristali) denir.

Erime ve donma noktası üzerine basıncın etkisi vardır. Normal erime noktasından söz edilirken, basınç bir atmosfer kabul edilir. Erime noktası, saf maddeler için karakteristik fiziksel bir sâbittir.

Erime ısısı: Bir gram katının erime noktasında, katı halden sıvı hâle geçmesi için gerekli olan ısı. Erime ısısı cisme ve sıcaklığa bağlıdır. Meselâ buzun 0°C’deki erime ısısı, 79,8 cal/g’dır. Bir gram sıvı donduğu zaman erime ısısı kadar ısıyı çevreye verir.